Czwartek, 28 Marca
Imieniny: Anieli, Kasrota, Soni -

Reklama


Reklama

Łowcy gwary mazurskiej publikują... rozmówki


Co to jest psiejak czy ucba? Do czego służy waszlapa, a do czego cadzka? To doskonale wiedzą łowcy mazurskiej gwary - Robert Arbatowski i Rafał Wilczek. Za ich sprawą powstał „Słownik mazurski z rozmówkami Mazurska Gadka”. To już druga wspólna publikacja obu panów, do której stworzenia zaprosili osiem innych osób.


  • Data:

Na 148 stronach publikacji znalazło się 4 tysiące słówek mazurskich przetłumaczonych na język polski oraz niemiecki. Dodatkowo zebrano rozmówki z życia codziennego.

- Znajdują się tutaj przywitania, rozmowy o kuchni, pogodzie, czy rodzinie – wylicza Robert Arbatowski, pomysłodawca publikacji, miłośnik historii Mazur, ale też współpracownik „Tygodnika Szczytno” zajmujący się pisaniem o lokalnej historii. - Myślę, że każdy znajdzie tu coś ciekawego dla siebie. I odnajdzie słowa znajomo brzmiące, których kiedyś używali nasi dziadkowie, czy pradziadkowie.

Jak mówią pomysłodawcy opracowany słownik to walka o pamięć o mieszkańcach Mazur.

- Gdy ginie język to ginie też tożsamość – mówi Rafał Wilczek, koordynator redakcji i współautor pomysłu. - Dzięki naszej publikacji język przetrwa i mamy nadzieję, że przetrwa też pamięć o Mazurach, mieszkańcach tych terenów, bo mają niesamowicie barwną historię. Może dzięki naszej publikacji ktoś ją dokładniej zgłębi. Żyją jeszcze bowiem ludzie, którzy doskonale znają historię tych terenów. Opracowując hasła do tego słownika my też korzystaliśmy z ich wiedzy.

Te słowa potwierdza Robert Arbatowski, prezes Związku Mazurskiego, z którego inicjatywy ukazała się już druga publikacja dotycząca języka mazurskiego.

 

- Język mazurski odchodzi w zapomnienie. Jest właściwie nieużywany, a jedynie odtwarzany. Są jednak ludzie, którzy pasjonują się mową mazurską. My, 50-latkowie, jesteśmy ostatnim pokoleniem, które słyszało tę mowę od omek, opów – tłumaczy.

 

Słownik zdobią fotografie kafli mazurskich, prawdopodobnie najbardziej charakterystycznego wizualnie elementu mazurskiego dziedzictwa. Muzeum Mazurskie w Szczytnie ma ich 300 w swoich zbiorach.


Reklama

 

Wydawcą książki jest Lokalna Organizacja Powiatu Szczycieńskiego, a głównym partnerem Stowarzyszenie Związek Mazurski. Fundusze wyasygnował samorząd województwa.

 

- Samo opracowanie słownika trwało kilka lat i zaangażowało się w to przedsięwzięcie 10 osób – mówi Robert Arbatowski. - Ale już nad samym wydawnictwem pracowaliśmy około 9 miesięcy. Słowa, hasła, które użyliśmy w słowniku i rozmówkach pochodziły z naszych pamięci, ale też zbieraliśmy je w prywatnych rozmowach z żyjącymi jeszcze Mazurami. Napływały do nas na bieżąco na przykład za pomocą internetu od ludzi mieszkających nawet w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, czy Niemczech. Sami byliśmy w szoku, że językiem, historią Mazur interesuje się aż tak wielu ludzi.

 

Twórcy słownika wszytko, co napływało grupowali alfabetycznie i tematycznie.

 

- Jest kilka dialektów języka mazurskiego – wyjaśnia Robert Arbatowski. - Dokładnie cztery. Słowa czasami różniły się wymową. Staraliśmy się to wszystko zunifikować, ale nie na chybił trafił. Pomogli nam w tym naukowcy z Polskiej Akademii Nauk. Dzięki ich pomocy jest to publikacja mająca mocne podstawy naukowe. Czegoś takiego jeszcze nie było. Do tej pory były jedynie jakieś skrypty, czy niewielkie publikacje internetowe.

 

- Mamy nadzieję, że dzięki naszej książkowej publikacji mazurska mowa przetrwa dłużej – dodaje Rafał Wilczek.

 

Promocja słownika miała odbyć się w wielu regionach województwa, tam też miał być dystrybuowany, ale ze względu na pandemię promocję odłożono. Mimo to o słowniku i tak zrobiło się bardzo głośno, a to za sprawą dziennikarzy, którzy dość często w telewizji, radiu i prasie mówią i piszą o publikacji oraz jego autorach.

Reklama

 

Gdzie można otrzymać tę publikację?

 

- Słownik jest dostępny między innymi w bibliotece narodowej, bibliotece wojewódzkiej, czy w urzędzie marszałkowskim w Olsztynie i starostwie powiatowym w Szczytnie – mówi Rafał Wilczek. - Wystarczy odezwać się też do Roberta bądź do mnie.

 

- Słownik to taka ciekawostka leksykalna i historyczna – mówi Robert Arbatowski. - Pamiętam rozmowy w świetlicach wiejskich, gdzie starsi ludzie spierali się o jakieś słowa, szukali jego pochodzenia, bo było używane w ich domach, a potem okazywało się, że to było słówko mazurskie. Dziś można to sprawdzić w naszym słowniku. Wiem, że wielu ludzi wyczekiwało takiej publikacji. Co ciekawe niewiele osób wie, że Mazurzy mają swój hymn, barwy, symbole... To jest kawał historii, o którą warto zadbać. Mazury to nie tylko jeziora, czy wypoczynek, ale też piękna kultura... Marzy mi się, aby za kilka lat ktoś powiedział, że to właśnie w Szczytnie zaczęła się odradzać pamięć o kulturze mazurskiej... - dodaje Arbatowski.

 

- Piękne jest też to, że ta historia zaczyna odradzać się dzięki ruchom oddolnym, pasjonatom – mówi Rafał Wilczek. - Bo w naszą publikację zaangażowali się zwykli, dawni mieszkańcy tych ziem. Dzięki zbieraniu materiałów poznaliśmy ich niezwykłe historie. To nasz największy skarb.



Komentarze do artykułu

Napisz

Reklama


Komentarze

  • Więcej niż miasto... Czyli, jak Szczytno przekroczyło granice polityki dla dobra wspólnego (zdjęcia)
    do :Agnieszka Semeniuk-Czepczyńska. Oczywiście sprawa słuszna i potrzebna nie tylko od święta ale szczególnie na co dzień. Zaproszenie podczas konwencji wyborczej, skierowane do kandydatów, w okresie wyborów to jak to inaczej odebrać! W ten sposób słuszne działanie obarcza się taką otoczką. Czasami lepiej zrobić to w innym okresie lub nawet z mniejszą ilością uczestników. Jest wtedy większa wiarygodność. Działanie takie nie powinno mieć też charakteru akcyjnego bo jak wszystko co akcyjne w naszym kochanym kraju to tylko działanie promocyjne a nie wyraz rzeczywistej troski. Pozdrawiam i życzę zdrowych i pogodnych świąt!!!

    marian


    2024-03-28 10:54:16
  • Więcej niż miasto... Czyli, jak Szczytno przekroczyło granice polityki dla dobra wspólnego (zdjęcia)
    Nie wszyscy przyszli na akcję z powodu wyborów samorządowych... Część uczestników przyszła, bo ważna dla nich jest Natura i piękna przyroda, o którą powinno się dnać na co dzień. Akcja ważna, potrzebna, ale niepotrzebnie przykrywają ją rozważania polityczne. Wszyscy dbajmy na co dzień o porządek, zwracajmy uwagę zaśmiecającym...

    Agnieszka Semeniuk-Czepczyńska


    2024-03-27 13:34:56
  • Poznaj dzielnicowych w akcji podczas plebiscytu #SuperDzielnicowy2024
    To jakas kpina. Jak ja mam oddac glos na superdzielnicowego jak ja nawet nie wiem kto nim jest. Glos powinien byc oddany za zaslugi a nie po pokazaniu zdjecia w gazecie. Czym zasluzyli sie dzielnicowi z naszego powiatu, mala podpowiedz. Niczym, po za pierdzeniem w fotel i pozowaniem do zdjec.

    Shazza


    2024-03-27 13:34:24
  • Więcej niż miasto... Czyli, jak Szczytno przekroczyło granice polityki dla dobra wspólnego (zdjęcia)
    Najsmutniejsze w tym wszystkim jest to, że mała grupka ludzi chce tłumaczyć innym co jest dobre i co powinni robić. Oczywiście w kontekście nadchodzących wyborów. Większość z obecnych tam osób nie robiła tego z własnego przekonania tylko dlatego, że trzeba tam być bo niedługo wybory. Smutne jest jeszcze to, że niewielka ale zaangażowana grupa ludzi w wyborach decyduje za większość której nie chce się iść lub jak już idą to nawet nie zastanawiają się jak ich wybór będzie wpływał na ich codzienne życie. Potem pretensje do wszystkich, tylko nie do siebie!!!!

    marian


    2024-03-27 10:33:52
  • Wiceszef MSWIA Czesław Mroczek w Szczytnie
    Tam się troszeczkę spędziło czasu????

    Laki


    2024-03-27 08:30:09
  • Robert Rubak: – czas na przetasowania w radzie
    Miałem przyjemność z bliska obserwować działania p. Rubaka w poprzedniej kampanii wyborczej. Liczyłem, iż nastąpi później okres jego współpracy z burmistrzem co uważałem za dużą szansę dla miasta i regionu. Wielka szkoda, iż p. burmistrz wybrał innych współpracowników. Mam nadzieję, iż p. Rubak znajdzie miejsce w nowej Radzie Powiatu.

    wiesław mądrzejowski


    2024-03-26 15:39:38
  • Więcej niż miasto... Czyli, jak Szczytno przekroczyło granice polityki dla dobra wspólnego (zdjęcia)
    Szkoda że wyborów nie ma co roku, przynajmniej wokół jeziora byłoby czysto. Ciekawe czy na koniec dali sobie buzi a może po buzi.

    mieszkaniec


    2024-03-26 14:50:11
  • Wiceszef MSWIA Czesław Mroczek w Szczytnie
    Współpraca z samorządem? A z kim się pan spotkał, p. Ochman nie należy do naszego samorządu. Brawo PIS, no i PO, w sumie PSL to też to samo.

    Mieszkaniec


    2024-03-26 11:59:15
  • Wiceszef MSWIA Czesław Mroczek w Szczytnie
    Bezpartyjny kandydat ale od Tuska :) No i z Myszyńca, ale skąd on się wziął w Szczytnie ?

    Marian


    2024-03-26 11:26:50
  • Wiceszef MSWIA Czesław Mroczek w Szczytnie
    Pani (?) Anno, jak się coś pisze to trzeba najpierw pomyśleć. Kiedy i gdzie p. Ochman, Stefan jakby kto pytał, obiecywał paliwo po 5 zł i dobrowolny ZUS? To uprawnienia Sejmu a burmistrzowi nawet Szczytna nic co tego.

    Rysiek T.


    2024-03-26 09:05:07

Reklama