Czy jedno stare zdjęcie może odkryć sekrety minionych epok? Witold Olbryś, lokalny historyk i pasjonat, zabiera nas w fascynującą podróż tropem wojennych albumów i mazurskich pikników, odnajdując w nich świadectwa życia mieszkańców powiatu szczycieńskiego sprzed kilkudziesięciu lat. Ta opowieść to nie tylko wspomnienia rodzinnych wyjazdów za miasto, ale i wojskowych wędrówek przez ulice Szczytna, a nawet ślady działalności niemieckich jednostek w okresie II wojny światowej. Wszystkie elementy łączy jedno – niezwykła pasja do odkrywania historii zapisanej w fotografiach i pamiątkach, ocalających pamięć dawnych dni.
Powiat szczycieński kryje w sobie fascynujące historie, które nierzadko miały wpływ na losy całego regionu. W ramach nowego cyklu, historyk, nauczyciel i pasjonat – Witold Olbryś – zabiera nas w podróż w przeszłość.
Historia zapisana na zdjęciach
Kilka lat temu kupiłem album fotograficzny ze zdjęciami żołnierza pochodzącego z głębi Niemiec. Na kilku ostatnich stronach znajdują się zdjęcia z 1941 roku, wykonane w Szczytnie. Jednak album zamyka fotografia jego właściciela z marca 1945 roku. Na odwrocie jednej z pocztówek, wysłanej jeszcze na Zachodzie, znalazłem stempel poczty polowej o numerze: 14073.

Oprawa albumu
Był on przypisany do znajdującego się przy Armee-Oberkommando 9, Frontsammelstelle 14, czyli funkcjonującego w Szczytnie w pierwszej połowie 1941 roku frontowego punktu zbiórki, którego zadaniem było przydzielanie żołnierzy do poszczególnych jednostek, w tym przypadku przed atakiem na ZSRR.

Rok 1941
Frontsammelstelle 14 zajmował się także logistyką, czyli zaopatrzeniem różnych jednostek. Właściciel albumu, Karl Hilbert(?), był kierowcą samochodu ciężarowego, a do jego zadań należało dowożenie zaopatrzenia. W Szczytnie jednostka kwaterowała w szkole miejskiej. Jej żołnierze mieli czas na odwiedzenie znajdującego się pod Olsztynkiem pomnika bitwy pod Tannenbergiem - Tannenberg Denkmal.
Zdjęcia w albumie pokrywają się z miejscami stacjonowania Frontsammelstelle 14.
Jednostka została utworzona 15 maja 1940 roku w Dreźnie. Od 14 czerwca 1940 roku stacjonowała w Laon (Francja), od 17 czerwca 1940 roku do 8 lipca 1940 roku w Chateau-Thierry, Joigny i Libramont (Belgia). Od 1 sierpnia 1940 roku do 9 kwietnia 1941 roku była w Rouen i w Bydgoszczy, od 10 maja 1941 roku w Szczytnie, od 25 czerwca 1941 roku w Suwałkach, od 9 lipca 1942 roku w Mołodecznie, od 29 września 1941 roku do 25 listopada 1941 roku w Witebsku i Wjazmie, od 3 listopada 1942 roku w Jarzewie, od 10 lipca 1944 roku do 21 lipca 1944 roku w Bobrujsku i Ossipowiczach, od 2 września 1944 roku w rejonie Warszawy, a od 1 października 1944 roku do stycznia 1945 roku w Skierniewicach.

Rok 1941

Właściciel albumu 1945 rok
Mazurskie pikniki
Od dawna, oglądając stare fotografie, moją uwagę przyciągały pikniki. Widywałem takie zdjęcia na przykład z okolic Wilna – przynajmniej te szczególnie utkwiły mi w pamięci. Wycieczki za miasto, na łono przyrody z kocem, koszykiem i jedzeniem, to była raczej domena ludzi wykształconych. Nie wiem, czy na Mazurach piknikowanie było popularne.

Nad Jeziorem Sędańskim
W zbiorach Mieczysława Rawskiego znajdują się albumy fotograficzne z lat 30. XX wieku, należące do rodziny ze Szczytna. Znalazłem w nich kilka fotografii ukazujących pikniki. Widać, że osoby uwiecznione na tych zdjęciach cieszyły się mazurską przyrodą i chętnie organizowały bliższe oraz dalsze wycieczki.

Okolice Piasutna
Na nasze szczęście pozostawiły po tych wyprawach bogatą i dobrej jakości dokumentację fotograficzną. Czy piknikowanie jest jeszcze w modzie? Czy ktoś jeszcze jeździ na pikniki i robi sobie w ich trakcie zdjęcia?

Nad jeziorem Romanek 1938 rok
Materiały pochodzą z prywatnej kolekcji Witolda Olbrysia. Więcej lokalnej historii znajdziesz na: https://powiatszczycienskihistoria.blogspot.com/
Jeżeli ktoś posiada jakiekolwiek przedwojenne i powojenne przedmioty związane z historią powiatu szczycieńskiego i chciałby mi je sprzedać lub przekazać, proszę o kontakt mailowy (witoldo125@tlen.pl), przez facebooka lub telefonicznie – numer dostępny w redakcji. Interesują mnie przedmioty sprzed 1945 roku, jak i te powojenne. Zbieram zdjęcia (przedstawiające budynki, wydarzenia, wycieczki, a także codzienne życie mieszkańców oraz śluby, wesela, życie rodzinne, zdjęcia szkolne i inne). Kolekcjonuję wszelkie przedmioty z nazwami miejscowości z obszaru powiatu szczycieńskiego oraz stare wycinki prasowe.
Krematorium w gminie Szczytno- nie, biogazownia w gminie Jedwabno i Rozogi - nie, farma wiatrowa w gminie Wielbark - nie, obwodnica Szczytna - nie, wieże telefoni komórkowe j- nie. To takie typowe dla Polaka \"nie, bo nie\".
darekkpk
2025-12-23 15:52:39
No i fajnie
qwe
2025-12-23 13:25:06
Czyli co? Ciała po śmierci zostawiamy w domu? Jakoś ludzie żyją na ul. Mazurskiej, Reja przy cmentarzu, trupy w nocy nie zaglądają przez okno. Działka na krematorium by była bezpośrednio przy nowym cmentarzu. Uważam, że lokalizacja ok. Mam tylko jedną prośbę do mieszkańców Lipowej. Proszę do Szczytna przyjeżdżać rowerami lub zielonym busem bo nie chce smrodu paliwa z samochodów z gminy...
Romek
2025-12-23 09:53:44
W jedwabnie brak pracy i mieszkań. Ostatnie wybudowane mieszkania to za Wójta Kabały w latach 90 tylko on wybudował całe osiedle. Teraz to tylko podwyżki wszystkiego żeby się pozbyć ludzi z gminy.
Mieszkaniec gminy Jedwabno
2025-12-22 13:46:50
A co się paliło w niedzielę 21 grudnia w miejscowości Rusek Wielki gm. Pasym tyle straży pożarnej na sygnałach jechało tam?
2025-12-22 13:19:21
W miejscowości Grom tyle jest miejsca.
2025-12-22 11:03:25
Co to znaczy \"przy sprzyjających warunkach\", kiedy coś takiego słyszę to omijam taką firmę szerokim łukiem. Wezmą pieniądze za pośrednictwo, a potem ja będę zwracała dotację. I kojarzę tego człowieka, był kiedyś pracownikiem funduszu.
Monika
2025-12-21 22:54:16
Proponuję, podnieść podatki i pensje wójtom burmistrzom i radnym. Podnieść ceny domów i mieszkań. Zdechniecie i wcale mi was nie żal.
Prawda
2025-12-21 12:00:21
Panie radny Salamucha tyle wysiłku Pan włożył w ten wniosek, że trzeba było aż artykuł w prasie zamieścić? Teraz to z czystym sumieniem może Pan dietę radnego co miesiąc pobierać. Żenada
Tomasz
2025-12-20 09:55:17
A co wielce szanowni hrabiowie zrobili dla rozładowania korków w Szczytnie np:przy przejeździe kolejowym.Ja wiem zaraz powiecie że się nieda ,to proszę ruszyć w Polskie i zobaczyć jak w wielu miastach to rozwiązano.A nie podnosicie trupa z zamrażarki za trzydzieści milionów.
Marek
2025-12-20 08:32:58